Wetgeving voor werken op hoogte

Waar moet u aan voldoen om volgens de wetgeving het veilig uitvoeren van werkzaamheden op hoogte te faciliteren? Dat is een vraag die niet in één zin te beantwoorden is. Wat hard in de wetgeving verplicht wordt gesteld is veilig werken.

Zo zijn werkgevers, werknemers en opdrachtgevers samen verantwoordelijk voor de veiligheid van medewerkers die op hoogte werken. Een gebouweigenaar is bij onverhoopte incidenten aansprakelijk als hij of zij niet gezorgd heeft voor een veilige (werk)omgeving. Als er bijvoorbeeld geen borstwering van 1 meter hoog aanwezig is, die bescherming tegen valgevaar biedt, dan kan het toepassen van valbeveiliging uitkomst bieden. Lees meer over valbeveiliging en wetgeving.

Het creëren van een veilige situatie bij werkzaamheden op hoogte vraagt om een goede voorbereiding, vakkundige installatie en tijdige inspecties en onderhoud. Daarnaast is het essentieel om medewerkers te trainen. Om u hierin te ondersteunen is de Safety Circle ® ontwikkeld. Dit is een integraal veiligheidsconcept dat onze opdrachtgevers vanuit hun verschillende rollen ondersteunt bij het ontwerpen, bouwen, beheren en onderhouden van hun objecten.

Een Plan van Aanpak (PvA) zorgt voor het tijdig nemen van beheersmaatregelen om de risico’s in te perken. Het PvA maakt onderdeel uit van de RI&E zoals opgenomen in artikel 5 van de Arbowet en valt daarmee ook onder artikel 3 van de Arbowet over arbeidsomstandighedenbeleid.

Een RI&E vormt de basis voor een PvA. In dit plan wordt vastgelegd welke beheersmaatregelen genomen dienen te worden en hoe de beheersmaatregelen worden ingevuld en vervolgens wanneer deze genomen dienen te worden. Met bijvoorbeeld een training, een protocol of tijdelijke dan wel permanente toegangs- en (val)veiligheidsmaatregelen. Afgestemd op de situatie ter plaatse, uw specifieke wensen en eisen en vigerende wetgeving en normen.

Vastleggen wanneer welke veiligheidsmaatregelen te nemen
In een PvA is het verstandig rekening te houden met de exploitatietermijn van een gebouw, object of constructie. Moet bijvoorbeeld een dak binnen nu en 2 jaar gerenoveerd worden, dan is het waarschijnlijk raadzaam om bij een lage betredingsfrequentie in de tussentijd tijdelijke beheersmaatregelen zoals de plaatsing van tijdelijk hekwerk te nemen en pas na de renovatie permanente veiligheidsmaatregelen te nemen zoals het plaatsen van permanent hekwerk of een kabelsysteem. Let daarbij te allen tijde op de arbeidshygiënische strategie zoals opgenomen in onder andere artikel 3 van de Arbowet en Arbobesluit artikel 3.16 (ten aanzien van valgevaar).

Installatie van gecertificeerde producten met een bewezen levensduur borgen veiligheid en duurzaamheid. Het aanbrengen van veiligheidsvoorzieningen, conform de geldende normen en voorschriften van fabrikanten, vereist de nodige technische kennis en ervaring. De inzet van deugdelijke arbeidsmiddelen, een correcte montage en tijdig onderhoud vormen een belangrijk onderdeel van in de wetgeving - Artikel 3 van de Arbowet, artikel 7.5 in het Arbobesluit en artikel 7:658 uit het Burgerlijk Wetboek.

Gedegen product- en installatietraining is dan ook belangrijk en een vereiste vanuit de Arbowet (artikel 8 over training en onderricht). Om dit te borgen is het raadzaam te werken met aantoonbaar geautoriseerde installateurs, zodat u weet dat veiligheidsvoorzieningen op de juiste manier en conform de voorschriften van fabrikanten worden aangebracht en toegepast door gecertificeerde medewerkers.

Ook als eigenaar van een gebouw of constructie is het van belang te borgen dat klim- en (val)veiligheidsvoorzieningen op de juiste manier en conform de voorschriften en normen aangebracht worden. Onder andere als het gaat om de aansprakelijkheid voor personen en zaken als bezitter van een opstal (gebouwen en werken die duurzaam met de grond zijn verenigd) vanuit Boek 6, Afdeling 2, artikel 174 van het Burgerlijk Wetboek en indien van toepassing vanuit de Woningwet onder artikel 1a en b en artikel 2.

Uiteraard dient de montage en installatie van veiligheidsvoorzieningen ook op een veilige en gezonde manier uitgevoerd te worden. Wijken de uit te voeren werkzaamheden af van hetgeen in een bedrijfs RI&E is opgenomen of brengen de werkomstandigheden en werkplek aanvullende risico’s met zich mee, dan kan een TRA uitkomst bieden om de risico’s te identificeren en gerichte beheersmaatregelen te bepalen om de werkzaamheden veilig en gezond uit te kunnen voeren.

Als de werkzaamheden bijzondere gevaren met zich meebrengen en/of het bouwproject dient aangemeld te worden bij de Inspectie SZW, dan dient de opdrachtgever zorg te dragen voor een Veiligheids- en Gezondheidsplan (V&G plan). In dit plan wordt aangegeven hoe de hoofd- en onderaannemer(s) zullen gaan samenwerken, welke risico’s zich voor zouden kunnen doen tijdens het project en welke maatregelen genomen (moeten) worden om de veiligheid en gezondheid op de bouwplaats te waarborgen. Voorbeelden zijn het bouwen van een steiger om het risico op vallen in te perken en het inzetten van een kraan om (bovenmatige) fysieke belasting te voorkomen.

Voor de start van de feitelijke werkzaamheden is het zaak een Last Minute Risk Analysis (LMRA) uit te voeren, zodat uitvoerenden zich ervan verzekeren dat zij hun werkzaamheden veilig uit kunnen voeren.

Beleid rondom onverhoopte calamiteiten
Ondanks alle voorzorgsmaatregelen om risico’s in te beperken, blijft de kans op een veiligheidsincident aanwezig. Besteed daarom ook aandacht aan beleid voor eerste hulp bij ongevallen, brandbestrijding, de redding en evacuatie van werknemers en andere aanwezige personen en de communicatie met de hulpdiensten zoals ook gevraagd wordt in artikel 3 van de Arbowet.

Projectmatige inzet van veiligheidskundigen voor optimale veiligheid
Bij risicovolle, complexe of grootschalige (bouw)projecten kan begeleiding door deskundigen zoals veiligheidskundigen van toegevoegde waarde zijn om de veiligheid en gezondheid van uitvoerend personeel te waarborgen. Zij bewaken de veiligheid en gezondheid en dragen organisatorische en/ of (veiligheid)technische oplossingen aan bij veiligheids- en gezondheidsvraagstukken.

Vroegtijdig veiligheidsadvies voor maximale impact op veiligheid, kosten en efficiency
Schenk in uw beleid ook aandacht aan het inwinnen van veiligheidsadvies in een vroeg stadium voor een optimaal effect op de veiligheid, kosten en efficiency. Bij bestaande vraagstukken en bij projecten zoals renovatie, nieuwbouw, nieuw aan te brengen veiligheidsvoorzieningen en installaties zoals airco's, zonnepanelen, telecomantennes en luchtbehandelingskasten. Zo kunt u borgen dat ontwikkelingen in relevante wetgeving en normen en de impact die deze kunnen hebben op uw organisatie en bedrijfsvoering meegenomen worden vanaf het begin, dus in de ontwerpfase.

Onderhoud en tijdige keuring & inspectie voorkomen onvoorziene kosten en onveilige situaties en reduceren uw aansprakelijkheid. De Nederlandse en Europese wetgever en fabrikanten van veiligheidsvoorzieningen schrijven voor dat veiligheidsvoorzieningen en persoonlijke beschermingsmiddelen periodiek door gekwalificeerde keurmeesters gekeurd en onderhouden moeten worden. Dit vindt u onder andere terug in de Arbowet onder artikel 3, artikel 7.5 van het Arbobesluit en in artikel 7:658 van het Burgerlijk Wetboek ten aanzien van de inzet en het onderhoud van arbeidsmiddelen. Door te zorgen voor tijdige keuringen en zorgvuldig onderhoud voorkomt u onveilige situaties, onvoorziene kosten en reduceert u uw aansprakelijkheid. Ook als eigenaar vanuit Boek 6, Afdeling 2, artikel 174 van het Burgerlijk Wetboek als het gaat om de aansprakelijkheid voor personen en zaken en indien van toepassing vanuit de Woningwet onder artikel 1a en b en artikel 2.

Keuring & onderhoud conform de geldende wet- en regelgeving, normen en voorschriften
Net als bij het monteren en installeren van klim- en valveiligheidsvoorzieningen is het van belang te werken met aantoonbaar geautoriseerde en gecertificeerde inspecteurs, zodat u weet dat veiligheidsvoorzieningen op de juiste manier en conform de geldende wet- en regelgeving, normen en voorschriften geïnspecteerd, gekeurd en onderhouden worden.

 Een sluitende keurings- en onderhoudsadministratie borgt veiligheid en bespaart kosten
Om de veiligheid en lopende productgaranties van uw voorzieningen te waarborgen, is het van belang bij levering/ montage vast te leggen vast wanneer welke voorziening aangebracht is en wanneer persoonlijke beschermingsmiddelen geleverd zijn. Leg daarbij ook de certificaten vast en wanneer de voorziening/ het middel weer gekeurd dient te worden,  zodat uw keurings- en onderhoudsadministratie sluitend is. Zo voorkomt u dat u bepaalde middelen niet kunt gebruiken omdat deze niet gekeurd of correct onderhouden zijn en daarom tijdelijk andere middelen dient aan te schaffen of te huren.