- Home
- Kennisbank
- Tips en uitleg
- Ventileren van een besloten ruimte
Ventileren van een besloten ruimte
Goede ventilatie van een (werk)omgeving is een actueel onderwerp in deze tijd. Er zijn velen van ons die in een kantooromgeving werken. Maar er zijn ook genoeg mensen die werken in omgevingen waar goede ventilatie niet zo vanzelfsprekend is.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan de petrochemische industrie. Het is belangrijk dat je medewerkers/collega’s werken op een veilige en goed geventileerde werkplek. Maar wanneer jijzelf of een collega/medewerker een besloten ruimte moet betreden. Weet je dan wat de juiste ventilatiestrategie is?
Voor we verder gaan op het ventileren, definiëren we eerst een besloten ruimte.
Een besloten ruimte is een gesloten of deels open omgeving. Met een al dan niet vernauwde toegang. Deze is niet ontworpen voor het verblijf van personen. Daarnaast bieden de ruimten vaak beperkte bewegingsruimte, beperkte toegankelijkheid en beperkte vluchtwegen.
Maar er zijn meer risico’s en gevaren bij het betreden of werken in een besloten ruimte. Zo is er mogelijk zuurstoftekort, kunnen er giftige gassen aanwezig zijn of zijn er gassen of dampen die kunnen leiden tot brand- en/of explosiegevaar. Toch moeten veel besloten ruimten regelmatig betreden worden voor bijvoorbeeld reparaties of schoonmaak- en onderhoudswerkzaamheden.
Veilig betreden besloten ruimte
Om een besloten ruimte veilig te kunnen betreden, dienen er maatregelen genomen te worden. Met behulp van een Taak Riscio Analyse (TRA) worden de risico’s in kaart gebracht. Zo kunnen de juiste maatregelen bepaald worden om de risico’s te beperken. Deze dient voorafgaand aan het betreden van de besloten ruimte gemaakt te worden. De maatregelen worden vervolgens vastgelegd in de werkvergunning.
De aanwezigheid van giftige stoffen en gassen of dampen die kunnen leiden tot brand- of explosiegevaar of de (bijna) afwezigheid van zuurstof zijn aanleidingen om te ventileren. Ook kunnen er door het uitvoeren van werkzaamheden risico’s en gevaren ontstaan waardoor ventilatie noodzakelijk is. Het doel van ventilatie is het verbeteren van de atmosfeer, zodat er veilige waardes ontstaan. Een gasmeting zal uitwijzen wat de waardes zijn.
Manieren om een besloten ruimte te ventileren
Er zijn meerdere manier om een besloten ruimte te ventileren:
De eerste is natuurlijke ventilatie. Denk aan een woning in de zomer die je wilt doorluchten. Je zet dan alle ramen en deuren open. Zodat er een natuurlijke trek ontstaat. Sommige besloten ruimtes hebben zelfs meerdere toegangen die opengezet kunnen worden. Op deze manier trekt de lucht door de ruimte heen en wordt deze geventileerd.
De tweede manier is mechanische ventilatie. Dit houdt in dat er gebruik wordt gemaakt van een of meerdere ventilatoren. Bij de keuze voor een ventilator is het belangrijk om onderscheid te maken in de omgeving. Dat onderscheid zit in de mate van explosiegevaar. Wat voor een omgeving wil je ventileren: een niet explosieve omgeving (niet ATEX) of een explosieve omgeving (ATEX)?
Daarnaast zijn er diverse varianten van mechanische ventilatie. Het verschil zit vooral in de manier van aandrijving van de ventilator. Zo zijn er pneumatisch aangedreven ventilatoren, maar ook elektrisch, lucht of water aangedreven ventilatoren. Welke je nodig hebt, hangt af van de omgeving waarin deze gebruikt wordt. Op basis van de aanwezige risico’s en gevaren wordt er gekeken welke ventilator past bij de omgeving.
Een ventilator, en nu?
Als je in het bezit bent van een ventilator voor een besloten ruimte wil dat niet per definitie zeggen dat de besloten ruimte succesvol geventileerd wordt.
Het kan bijvoorbeeld zijn dat de lucht gaat recirculeren door een verkeerde ventilatie opstelling. Waar moeten de slangen hangen, zodat iedere hoek bereikt wordt? Ga je vieze lucht afzuigen of wordt er verse lucht in de ruimte geblazen? En nog belangrijker: waar gaat de vieze lucht naar toe? Het mag natuurlijk niet zo zijn dat de vieze of giftige lucht rondom het mangat komt te hangen of dat de lucht een andere ruimte in wordt geblazen en zo vervuilt raakt. En wat is de dichtheid van de gassen in de ruimte? Zijn de gassen zwaarder of lichter dan lucht?
Kortom; de kennis DAT er geventileerd moet worden is niet voldoende. Je dient ook te weten HOE er geventileerd moet worden. Een goede ventilatiestrategie is erg belangrijk voor het veilig kunnen betreden en werken in een besloten ruimte.
De apparatuur dient zowel voor, als na ieder gebruik visueel geïnspecteerd te worden. Uiteraard moet de apparatuur jaarlijks gekeurd worden door een daarvoor bevoegde instantie.
Het is raadzaam om een ventilatiespecialist te betrekken bij het proces. Dit kan een externe partij zijn of iemand binnen uw organisatie die een training heeft gevolgd voor het veilig werken in besloten ruimtes.
Is ventilatie genoeg?
Ventilatie is een van de vele maatregelen die genomen kan worden om risico’s en gevaren van het werken in een besloten ruimte te verminderen, maar zal niet altijd toereikend zijn.
Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat de ventilatie apparatuur niet veilig opgesteld kan worden. Of dat, ondanks de ventilatie, een veilige omgeving niet verzekerd kan worden. Dit kan bijvoorbeeld komen door de werkzaamheden die er uitgevoerd moeten worden. In die gevallen kan er gebruik gemaakt worden van onafhankelijke ademlucht.
Ventilatie kan ook gebruikt worden om een ruimte te verwarmen of juist te koelen.
Wat staat er over ventilatie in het Arbobesluit?
Vooropgesteld dat iedere werkgever moet zorgen voor een veilige werkomgeving, wordt ook het gevaar voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosie benoemd.
Artikel 3.5g, lid 1 en 2 zeggen hierover het volgende:
Indien kan worden vermoed dat de atmosfeer op een plaats of in een ruimte in zodanige mate stoffen bevat dat daardoor gevaar bestaat voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosie, mag de werknemer zich alleen bevinden op die plaats of in die ruimte indien uit onderzoek blijkt dat het gevaar niet aanwezig is.
Indien uit het onderzoek, bedoeld in het eerste lid, blijkt dat gevaar voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosie aanwezig is, worden doeltreffende maatregelen genomen, zodat de werknemer zich zonder gevaren op die plaats of in die ruimte, bedoeld in het eerste lid, kan bevinden.
Bron: Website wetten.nl
Het ventileren van de ruimte is een van de mogelijke, doeltreffende maatregelen.
