- Home
- Kennisbank
- Wet- en regelgeving
- Wetgeving veilig werken - Opdrachtnemer
Wetgeving veilig werken - Opdrachtnemer
Bij de opdrachtnemer, die in bedrijfsvorm doorgaans werkgever is (los van ZZP'ers), dan ligt de nadruk op zijn rol als werkgever. Volgens de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) is de werkgever de partij die aanwijzingen geeft voor het uitvoeren van activiteiten. Ook als er geen vergoeding tegenover staat zoals bij vrijwilligerswerk. De opdrachtnemer draagt dus verantwoordelijkheid voor de veiligheid en gezondheid van onderaannemers en werknemers.
Rollen en verantwoordelijkheden in bouwprojecten
In bouwprojecten wordt de rol van opdrachtnemer geregeld aangehaald. In zakelijke projecten zijn de opdrachtgever, de ontwerper/architect en aannemer (opdrachtnemer) verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van iedereen die namens hen de bouwplaats bezoekt. Gezond en veilig werken vraagt namelijk aandacht in alle fases van een bouwproject, omdat ongevallen vaak een gevolg zijn van eerdere beslissingen in het proces. Zoals door beslissingen over het ontwerp.
In het bestek van de opdrachtgever moeten de opdrachtgever en opdrachtnemer vastleggen wie waar verantwoordelijk voor is als het gaat om veilig en gezond werken. Het vastleggen van deze verantwoordelijkheden geldt voor ook voor uw eventuele onderaannemers.
De opdrachtgever, de eigenaar/gebruiker en de opdrachtnemer (in de bouw de aannemer) kunnen taken delegeren, maar niet hun wettelijke verantwoordelijkheden. Als een partij, waaraan bepaalde werkzaamheden worden gedelegeerd, zijn taken niet naar behoren uitvoert, dan kan deze partij aansprakelijk gesteld worden. Door de opdrachtgever, de eigenaar/gebruiker of door u als opdrachtnemer.
De drie aspecten in het bouwproces volgens de Inspectie SZW
De Inspectie SZW onderscheidt drie aspecten in het bouwproces:
1.Preventie
“Voorkomen is beter dan genezen” schrijft de Inspectie SZW. Maatregelen bij de bron en collectieve maatregelen gaan voor individuele en persoonlijke maatregelen. Dit is conform de arbeidhygiënische strategie in de Arbowet.
Voorbeelden:
Bronmaatregel:
- door een airco unit bijvoorbeeld op de begane grond in plaats van op het dak te plaatsen, hoef je voor onderhoud aan deze airco unit niet het dak op en voorkom je valgevaar;
- door ervoor te zorgen dat u een tank van buitenaf schoon kunt maken en kunt inspecteren zonder de tank te hoeven betreden, voorkomt u de gevaren die zich bij een tankbetreding voor kunnen doen.
Collectieve maatregel:
- dient u regelmatig op een dak te zijn, dan heeft hekwerk als collectieve voorziening de voorkeur. Mits de dakbetreder binnen het hekwerk blijft en er niet overheen klimt of er onderdoor gaat, dan is het dak voor eenieder veilig te betreden;
- door een bordes met leuningwerk rondom een tank van 5 meter hoog te maken, is er geen direct valgevaar indien u toch een betreding dient uit te voeren.
2. Samenwerking
De opdrachtgever moet zich er in de ontwerpfase van vergewissen dat er in de uitvoeringsfase veilig en gezond kan worden gewerkt (zie artikel 2.26 van de Arbowet). De opdrachtgever is dan ook verantwoordelijk voor het V&G-plan als dit verplicht is (zie artikel. 2.28 van de Arbowet en de “Handleiding stappenplan V&G voor opdrachtgevers” van het Rijksvastgoedbedrijf). De opdrachtnemer neemt vaak (een deel van) het V&G plan voor zijn rekening.
Daarnaast kunnen de opdrachtgever en de ontwerper niet altijd de gevaren die tijdens de uitvoerings- of onderhoudsfase naar voren kunnen komen, voorzien. Door het ontwerp en/of het bestek vanuit uw kennis en ervaring te beoordelen kunt u vroegtijdig signaleren of de bouw, het onderhoud en het slopen van het bouwwerk veilig en gezond uit te voeren is.
Een goede samenwerking tussen opdrachtnemer en opdrachtgever en onderaannemers is dan ook cruciaal om tot een veilige en gezonde werksituatie te komen. En zo ook met en tussen alle andere betrokken partijen zoals ontwerpers/architecten, constructeurs, externe projectleiders, onderhoudspartijen en gebruikers.
3. Vaststellen en bewerkstelligen
Door in de voorbereiding goed na te denken over de veiligheid, gezondheid en de planning kunt u samen met de opdrachtgever en andere betrokken partijen de risico’s in elke fase van het bouwproces terugdringen. Door bijvoorbeeld al een rail in het ontwerp mee te nemen om in combinatie met een loopwagen, een valblok en een harnasgordel aangelijnd de glazen te wassen, wordt het directe valgevaar weggenomen. Datzelfde geldt voor het installeren van vaste voeten voor het plaatsen van davitarmen voor het aangelijnd betreden van een tank.
Graag verwijzen wij u ook naar de brochure “Samen veilig en gezond bouwen” van de Inspectie SZW en de “Handreiking: Rol en verwachting opdrachtnemer in ontwerpfase” van Bouwend Nederland.
Welke rollen kan ik als opdrachtnemer nog meer hebben?
Naast de rol van opdrachtgever kunt u ook de onderstaande rollen hebben:
Werkgever: u bent als leidinggevende in dienst van een bedrijf of organisatie en bent dus naast werknemer ook werkgever met de bijbehorende verantwoordelijkheden
Werknemer: u bent in dienst van een bedrijf of organisatie en bent dus werknemer met de bijbehorende rechten en plichten
Opdrachtgever: u en/ of uw bedrijf/ organisatie geeft opdrachten uit en/ of huren derden in voor het uitvoeren van werkzaamheden
(Gebouw)eigenaar: uw bedrijf/ organisatie is eigenaar van een gebouw, bouwwerk, open erf of terrein
Beheerder: u en/ of uw bedrijf/ organisatie beheert een gebouw, bouwwerk, open erf of terrein voor de eigenaar
NB. Dit overzicht van verantwoordelijkheden en rechten is niet uitputtend.
